Θυμάσαι μια –όχι και τόσο μακρινή– εποχή που «πάρκαρες» τα χρήματά σου στην τράπεζα και αυτά αυγάτιζαν; Ε, λοιπόν, αυτές οι εποχές έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, καθώς οι προθεσμιακές καταθέσεις προσφέρουν πλέον πολύ χαμηλά επιτόκια: Της τάξης του 0,01-0,05%. Και ενώ ο πληθωρισμός καλπάζει σε υπερπολλαπλάσια ποσοστά, γίνεται σαφές ότι αν διατηρείς τις αποταμιεύσεις σου σε χαμηλότοκους τραπεζικούς λογαριασμούς, μειώνεται διαρκώς η αγοραστική τους αξία.
Επειδή, λοιπόν, λογικά δεν θέλεις να εγκλωβιστείς σε πολύ μικρές αποδόσεις, ακόμα περισσότερο αρνητικές λόγω του πληθωρισμού, μάλλον αναζητάς ήδη εναλλακτικές.
Η βασικότερη και δημοφιλέστερη δεν είναι άλλη από τα επενδυτικά προϊόντα. Προφέρονται σε πολλές παραλλαγές και από διάφορους παρόχους. Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα ή αν απλώς δεν θέλεις να βλέπεις τις οικονομίες σου να συρρικνώνονται στην τράπεζα, συνέχισε την ανάγνωση…
Τι ακριβώς είναι τα επενδυτικά προγράμματα;
Τα επενδυτικά ή ασφαλιστικά προγράμματα όπως και τα αμοιβαία κεφάλαια παρέχονται στους ενδιαφερόμενους από τράπεζες ή ασφαλιστικές εταιρείες. Ποιοι όμως είναι οι ενδιαφερόμενοι; Μα, ασφαλώς, οι επενδυτές. Όχι απαραιτήτως μεγαλοεπενδυτές, αλλά και άνθρωποι της διπλανής πόρτας, όπως εσύ, που απλώς αναζητούν εναλλακτικές για να τοποθετήσουν τα χρήματά τους.
Ποιοι είναι οι τύποι επενδυτικών προϊόντων;
Πολλές και διάφορες κατηγορίες και χαρακτηριστικά επενδυτικών προγραμμάτων προσφέρονται τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Τα πιο δημοφιλή είναι οι μετοχές, τα αμοιβαία κεφάλαια και τα ομόλογα, αλλά και πιο «παραδοσιακές» επιλογές όπως η επένδυση σε ξένα νομίσματα ή εμπορεύματα.
Οι ονομασίες όλων είναι γνωστές, αλλά είσαι βέβαιος ότι γνωρίζεις τον τρόπο λειτουργίας τους; Οι μετοχές, κατ’ αρχάς, είναι τα μερίδια ιδιοκτησίας που αγοράζει το κοινό σε μια επιχείρηση, αποκτώντας «απαιτήσεις» στο ενεργητικό και το εισόδημά της. Όταν, με λίγα λόγια, η επιχείρηση έχει κέρδη, διανέμει μέρος ή και το σύνολό τους στους μετόχους, με τη μορφή μερίσματος. Όταν έχει ζημιές μειώνεται η τιμή της μετοχής, συνεπώς και τα κέρδη των μεριδιούχων.
Οι μετοχές ταξινομούνται σε κοινές και προνομιούχες, με βασικότερη διάκριση το ότι οι απαιτήσεις και τα δικαιώματα των προνομιούχων μετόχων προηγούνται των αντίστοιχων όσων οντοτήτων κατέχουν τις κοινές. Οι κάτοχοι των κοινών μετοχών έχουν και δικαίωμα ψήφου, αλλά οι κάτοχοι προνομιούχων έχουν «προτεραιότητα» σε συγκεκριμένα προνόμια με βασικότερο τη λήψη μερίσματος. Από την άλλη, σε περίπτωση εκκαθάρισης, οι κάτοχοι κοινών μετοχών έχουν προτεραιότητα έναντι όσων έχουν προνομιούχες μετοχές.
Τι είναι τα ομόλογα και τα αμοιβαία;
Εκτός από τις μετοχές, αρκετοί επενδυτές επιλέγουν την επένδυση σε ομόλογα, ένα χρηματοοικονομικό προϊόν που λειτουργεί ως μηχανισμός δανεισμού. Ο Εκδότης του ομολόγου, δηλαδή, δανείζεται εντόκως χρήματα από τους επενδυτές, «υποσχόμενος» ότι στη λήξη του ομολόγου θα τους επιστρέψει (τουλάχιστον) το αρχικό κεφάλαιό τους. Και λέμε τουλάχιστον γιατί πρέπει να συνυπολογιστούν και οι προβλεπόμενοι τόκοι (ή τοκομερίδια) που ενδέχεται να καταβάλλονται είτε στη λήξη είτε και νωρίτερα (π.χ. κάθε έξι μήνες ή κάθε χρόνο). Εκτός, βέβαια, αν υπάρξει η απευκταία πιθανότητα χρεοκοπίας της εταιρείας ή του κράτους, οπότε και οι ομολογιούχοι δεν αποζημιώνονται.
Οι δανειολήπτες μπορεί να είναι επιχειρήσεις, εθνικές και τοπικές κυβερνήσεις ή διεθνείς οργανισμοί. Τα συνηθέστερα είδη ομολόγων που διατίθενται είναι:
- Κυβερνητικά
- Επιχειρηματικά
- Δημοτικά
- Υπερεθνικά
Ένα επίσης δημοφιλές επενδυτικό πρόγραμμα είναι τα αμοιβαία κεφάλαια. Αν και η λειτουργία τους είναι τεχνικά περίπλοκη, θα προσπαθήσουμε να την απλουστεύσουμε: Φαντάσου το αμοιβαίο κεφάλαιο ως έναν μεγάλο κουμπαρά μέσα στον οποίο συγκεντρώνονται μικρά ή μεγαλύτερα ποσά από διάφορους επενδυτές.
Ανάλογα με το ύψος της συμμετοχής του, ο εκάστοτε επενδυτής λαμβάνει μερίδια συμμετοχής, τη διαχείριση των οποίων παραχωρεί σε μία εξειδικευμένη Εταιρεία Διαχειρίσεως Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Αυτή με τη σειρά της δημιουργεί ένα καλάθι μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών προϊόντων, ανάλογα με τον βαθμό ρίσκου στον οποίο διατίθενται να εκτεθούν οι επενδυτές. Από τους διάφορους τύπους αμοιβαίων, ξεχωρίζουν τα Ομολογιακά, τα Μικτά, τα Μετοχικά, τα Διαχείρισης Διαθέσιμων και τα Funds of Funds.
Στους ενδιαφερόμενους επενδυτές προσφέρονται επίσης τα Παράγωγα που είναι επενδυτικά χρηματοοικονομικά προϊόντα τα οποία προκύπτουν και βασίζονται σε άλλα προϊόντα. Η αξία τους δηλαδή κυμαίνεται ακολουθώντας τις αθροιστικές διακυμάνσεις των τιμών μετοχών, χρεογράφων, επιτοκίων, εμπορευμάτων, συναλλάγματος κ.ά. Και σε αυτό τον τύπο επενδύσεων, συναντώνται διάφορες υποκατηγορίες όπως Συμβόλαια Δικαιωμάτων Προαίρεσης (options), Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (futures) και Συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων (Swaps).
Θα κερδίσω σίγουρα από τα επενδυτικά προγράμματα;
Όπως ισχύει και για κάθε είδους επένδυση, τα ασφαλιστικά και επενδυτικά προγράμματα δεν προσφέρουν σίγουρες και σταθερές αποδόσεις. Σε αντίθεση, δηλαδή, με τους καταθετικούς λογαριασμούς (όπως τουλάχιστον τους γνωρίζαμε μέχρι πρόσφατα) το αρχικό κεφάλαιο ενδέχεται να αυξάνεται, αλλά και να μειώνεται.
Μία από τις πιο χρήσιμες συμβουλές που θα λάβεις εφόσον αναζητείς την κατάλληλη (για σένα) επένδυση είναι να μην επενδύεις χρήματα που έχεις ανάγκη.
Τι πρέπει να γνωρίζω πριν αγοράσω κάποιο επενδυτικό προϊόν;
Ομόλογα, παράγωγα, αμοιβαία, μετοχές και οι αναρίθμητες υποκατηγορίες και παραλλαγές τους. Με άλλες δυνατότητες, όρους, προϋποθέσεις το καθένα. Μήπως όλα αυτά σου ακούγονται περίπλοκα και μπερδεμένα; Όχι άδικα. Ακόμη και οικονομολόγοι με πολλά χρόνια εμπειρίας δυσκολεύονται να εκτιμήσουν και να αναλύσουν με ακρίβεια όλους τους τύπους και τις λεπτομέρειες των επενδυτικών προγραμμάτων. Γι’ αυτό και προτού προχωρήσεις στην επιλογή, πρέπει να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό που θα σου εξηγήσει και θα σου αναλύσει όλες τις λεπτομέρειες των διαθέσιμων προγραμμάτων.
Αυτό το στάδιο είναι το βασικότερο ώστε να είσαι πλήρως εξοικειωμένος με τα προγράμματα αλλά και περισσότερο βέβαιος για τον τελικό σου στόχο.
Αυτό που οπωσδήποτε πρέπει να ζητήσεις προτού επιλέξεις είναι η αναλυτική περιγραφή του επενδυτικού προϊόντος. Τα χαρακτηριστικά που πρέπει οπωσδήποτε να σου εξηγήσει ο επενδυτικός σύμβουλος ή/ και να διαβάσεις αναλυτικά στη σύμβαση που θα υπογράψεις είναι:
- Η διάρκεια και η ρητή ημερομηνία λήξης του επενδυτικού προγράμματος
- Οι όροι του (και αν υπάρχουν τα λεγόμενα «ψιλά γράμματα»)
- Τι ακριβώς θα συμβεί σε περίπτωση απόσυρσής του
- Οι στόχοι του προγράμματος και ο τρόπος επίτευξής τους
- Ανάλυση του συνολικού κόστους, με σαφή διαχωρισμό του εφάπαξ ποσού που θα καταβάλεις, του επαναλαμβανόμενου κόστους αλλά και ενδεχόμενων επιπρόσθετων χρεώσεων που ίσως προκύψουν (καλό είναι κι αυτό να αποτυπωθεί σε πίνακα, ώστε να είναι εύληπτο και σαφές)
Αφού συγκεντρώσεις τα χαρακτηριστικά όλων των επενδυτικών προϊόντων που σε ενδιαφέρουν, πρέπει να προχωρήσεις στην αναλυτική σύγκριση ώστε να διαπιστώσεις ποιο πραγματικά σε συμφέρει. Κυρίως, όμως, πρέπει να αποφασίσεις ποιο είναι αυτό που σου ταιριάζει, από την άποψη των ευκαιριών που προσφέρει αλλά και των κινδύνων που ενέχει.
Ένας ιδανικός σύμμαχος για τις μακροχρόνιες επενδύσεις σου είναι η Groupama Asset Management που έχει πολυετή εμπειρία και μεγάλη επιτυχία στη συνετή διαχείριση των επενδυτικών κεφαλαίων. Ανακάλυψε περισσότερα εδώ.
Κρύβουν κινδύνους τα επενδυτικά προγράμματα;
Καμία επένδυση στο σύγχρονο περιβάλλον δεν είναι 100% εγγυημένη. Και όλες –άλλες λιγότερο, άλλες περισσότερο– ενέχουν κινδύνους για το κεφάλαιο που επενδύεις. Η έννοια του κινδύνου δεν είναι μονοσήμαντη, καθώς περικλείει τους επιμέρους κινδύνους (πιστωτικό, αγοράς, ρευστότητας).
Γι’ αυτό και πρέπει να είσαι ιδιαίτερα επιφυλακτικός με όσους υπόσχονται σίγουρα και γρήγορα κέρδη. Όχι ότι αποκλείεται να προκύψουν, αλλά επ ουδενί δεν είναι απολύτως εγγυημένα. Σε αυτά λοιπόν που πρέπει να γνωρίζεις προτού επιλέξεις επενδυτικό πρόγραμμα, πρέπει να προστεθεί το επίπεδο κινδύνου. Είθισται, το επίπεδο αυτό να μην αναλύεται θεωρητικά και αφηρημένα, αλλά να αποτυπώνεται συνοπτικά και ποσοτικοποιημένα σε μία κατανοητή κλίμακα από το 1 έως το 7, και να συνοδεύεται από αναλυτική ερμηνεία. Με αυτό τον τρόπο, θα είσαι σε θέση να κατανοείς και να συγκρίνεις τους κινδύνους ώστε να λάβεις την ορθή –για τα δεδομένα και τις απαιτήσεις σου– επενδυτική απόφαση.
Εξίσου χρήσιμη (και κρίσιμη) πληροφορία για τα προγράμματα που εξετάζεις είναι η αποτύπωση της μέγιστης δυνητικής ζημίας για το κεφάλαιο που θα επενδύσεις βάσει τεσσάρων διαφορετικών σεναρίων:
- Ακραίων καταστάσεων
- Δυσμενές
- Μετριοπαθές
- Ευνοϊκό
Η παραπάνω πληροφορία είναι διαθέσιμη για όλα τα προγράμματα της αγοράς στο Έντυπο Βασικών Πληροφορίων του καθενός.
Να φοβάμαι λοιπόν τους κινδύνους των επενδυτικών προγραμμάτων;
Κάθε άλλο. Η ενημέρωση είναι η ιδανική αφετηρία για να ξεπεράσεις τους φόβους, αφού βέβαια τους συνειδητοποιήσεις. Και η σωστή πληροφόρηση για όλες τις λεπτομέρειες των επενδυτικών προϊόντων θα σε βοηθήσει όχι μόνο να τα γνωρίσεις καλύτερα, αλλά και να ανακαλύψεις τον επενδυτή που κρύβεται μέσα σου! Μία επίσκεψη στο website της Groupama θα σου δώσει μία πλήρη πρώτη εικόνα και θα σε προετοιμάσει για να δώσεις ώθηση στις οικονομίες σου.
Αφού λοιπόν αντιληφθείς τι είδους επενδυτής θέλεις να γίνεις –κρίνοντας από το επίπεδο και το μέγεθος του κινδύνου που είσαι διατεθειμένος να λάβεις– ασφαλώς και θα είναι ευκολότερο να πετύχεις τους στόχους σου.
Αρκεί, βέβαια, να επιδεικνύεις επενδυτική σύνεση και υπομονή. Όπως έλεγε και ο θρυλικός Γουόρεν Μπάφετ: «Οι μεγαλύτεροι εχθροί των επενδυτών είναι τα έξοδα και ο ενθουσιασμός».